مسجد سهله، مسجدی پرفضیلت که محل عبادت و زندگی پیامبرانی همچون ابراهیم، خضر، ادریس بوده و محل اقامت حضرت مهدی (عج) خواهد بود. مسجد سهله در فاصله ۲ کیلومتری شمالغربی مسجد کوفه قرار گرفته است. در روایات، فضلیتهای بسیاری درخصوص این مسجد آمده است و داستانهایی از علما نقل شده است. در این مطلب، اعمال مسجد سهله در مفاتیحالجنان و دیگر کتب شیعی را شرح خواهیم داد و دربارهٔ داستانها و نمازهای مسجد سهله صحبت خواهیم کرد.
اگر تاکنون به مسجد کوفه راهی نشدهاید، در مطلب زیر دربارهٔ اعمال مسجد کوفه و نمازهای آن بخوانید.
جایگاه و فضلیت مسجد سهله
در روایتی از امیرالمومنین داریم که جایگاه مسجد سهله را همرده با مسجد اعظم کوفه دانستهاند. یا بهعبارتی نقل است که پس از مسجد کوفه، مسجدی به فضیلت و برتری مسجد سهله نیست.
از امام صادق (ع) در فضلیت مسجد سهله به ابوبصیر چنین فرموده است: «خداوند پیامبری را مبعوث نکرده، مگر آنکه در مسجد سهله نماز گذارده باشد. هر کس در این مسجد اقامت داشته باشد، گویی در خیمهٔ حضرت محمد (ص) اقامت داشته است. در آن مسجد سنگی است که صورت هر پیامبری در آن است. هیچکس در این مسجد با نیت پاک و صادقانه نماز و دعا بهجای نمیآورد، مگر آنکه حاجتش برآورده شود؛ و هیچکس در مسجد سهله امان نمیطلبد، مگر آنکه از چیزی که میترسد، امان مییابد.
این مسجد از مکانهایی است که خداوند دوست میدارد او را در آنجا بخوانند؛ هر روز و شب، فرشتگان به زیارت این مسجد میآیند و به عبادت خداوند مشغول میشوند. حضرت مهدی (عج) نیز در این مسجد ساکن خواهند بود.»
همچنین در برخی روایات آمده است، پس از آنکه حضرت محمد در شب معراج به مسجد کوفه فرود آمدند و دو رکعت نماز خواندند، به مسجد سهله رفته و از آنجا به آسمان عروج کردند.
نمازهای مسجد سهله
در روایت نقلشده از امام صادق، آمده است که ایشان به ابوبصیر فرمودند: اگر نزدیک شما بودم، تمام نمازهایم را در مسجد سهله اقامه میکردم.
از مهمترین اعمال مسجد سهله، نماز این مسجد است. دو رکعت نماز تحیت مسجد بین نماز مغرب و عشا بهویژه در شب چهارشنبه، در این مسجد دارای فضلیت است. در ادامه بیشتر دربارهٔ اعمال مسجد سهله خواهیم گفت.
اعمال مسجد سهله در مفاتیح الجنان
علاوه بر نماز مسجد سهله که پیشتر گفتیم -یعنی دو رکعت نماز مستحبی بین نماز مغرب و عشا- دعاها و آدابی نیز دربارهٔ این مسجد آمده است. همچنین امام صادق (ع) فرمودند که هر فرد غمگینی چنین نماز گذارد و دعا کند، خداوند غم او را برطرف میکند.
اعمال مسجد سهله و اذن دخول
در کتب مزاریه چنین نقل است که وقتی خواستی وارد این مسجد شوی، نزد در بایست و چنین بگو:
بِسْمِ اللّٰهِ وَ بِاللّٰهِ وَ مِنَ اللّٰهِ وَ إِلَىاللّٰهِ وَ مَا شاءَاللّٰهُ وَ خَيْرُ الْأَسْماءِ لِلّٰهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللّٰهِ وَ لَا حَوْلَ وَلَا قُوَّةَ إِلّا بِاللّٰهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ عُمّارِ مَساجِدِكَ وَ بُيُوتِكَ.
اللّٰهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ أُقَدِّمُهُمْ بَيْنَ يَدَيْ حَوائِجِي فَاجْعَلْنِياللّٰهُمَّ بِهِمْ عِنْدَكَ وَجِيهاً فِيالدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ.
اللّٰهُمَّاجْعَلْ صَلاتِي بِهِمْ مَقْبُولَهً وَ ذَنْبِي بِهِمْ مَغْفُوراً وَ رِزْقِي بِهِمْ مَبْسُوطاً.
وَ دُعائِي بِهِمْ مُسْتَجاباً وَ حَوائِجِي بِهِمْ مَقْضِيَّةً، وَ انْظُرْ إِلَيَّ بِوَجْهِكَالْكَرِيمِ نَظْرَةً رَحِيمَةً أَسْتَوْجِبُ بِهَا الْكَرامَةَ عِنْدَكَ ثُمَّ لَاتَصْرِفْهُ عَنِّي أَبَداً بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَ بْصارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَىٰ دِينِكَ وَ دِينِ نَبِيِّكَ وَ وَلِيِّكَ وَ لَا تُزِغْ قَلْبِي بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنِي وَهَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ.
اللّٰهُمَّ إِلَيْكَ تَوَجَّهْتُ وَ مَرْضاتَكَ طَلَبْتُ وَ ثَوابَكَ ابْتَغَيْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ، وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ.
اللّٰهُمَّ فَأَقْبِلْ بِوَجْهِكَ إِلَيَّ وَ أَقْبِلْ بِوَجْهِي إِلَيْكَ.
سپس آیتالکرسی را بخوان؛ و بعد سوره فلق و ناس را بخوان؛ در ادامه اعمال مسجد سهله، ۷مرتبه ذکر «سبحانالله»، ۷مرتبه ذکر «الحمدالله»، ۷مرتبه ذکر «لاالهالاالله» و ۷مرتبه ذکر «اللهاکبر» را بهجای بیاور (یعنی همان تسبیحات اربعه را ۷مرتبه بگو: سبحانالله والحمدالله ولاالهالاالله واللهاکبر). سپس چنین بخوان:
اللّٰهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا هَدَيْتَنِي وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا فَضَّلْتَنِي وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ مَا شَرَّفْتَنِي وَلَكَ الْحَمْدُ عَلَىٰ كُلِّ بَلاءٍ حَسَنٍ ابْتَلَيْتَنِي.
اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتِي وَ دُعائِي، وَ طَهِّرْ قَلْبِي وَاشْرَحْ لِي صَدْرِي وَ تُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ.
اعمال مسجد سهله در مقام امام صادق (ع)
ابن طاووس چنین میگوید که هرگاه اراده کردی به مسجد سهله بروی، در شب چهارشنبه بین نماز مغرب و عشا به این مسجد برو که فضلیتش بیشتر از زمانهای دیگر است. سپس نماز مغرب و نافلهاش را اقامه کن و سپس دو رکعت نماز تحیت مسجد به نیت قربة الی الله بخوان. سپس دست به دعا بردارد و چنین بگو:
أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ مُبْدِئُ الْخَلْقِ وَ مُعِيدُهُمْ وَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ خالِقُ الْخَلْقِ وَرَازِقُهُمْ وَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ الْقَابِضُ الْباسِطُ وَ أَنْتَ اللّٰهُ لَا إِلٰهَ إِلّا أَنْتَ مُدَبِّرُ الْأُمُورِ وَ باعِثُ مَنْ فِي الْقُبُورِ أَنْتَ وارِثُ الْأَرْضِ وَ مَنْ عَلَيْها أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْمَخْزُونِ الْمَكْنُونِ الْحَيِّ الْقَيُّومِ وَ أَنْتَ اللّٰهُ لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ عالِمُ السِّرِّ وَ أَخْفىٰ
أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي إِذا دُعِيتَ بِهِ أَجَبْتَ وَ إِذَا سُئِلْتَ بِهِ أَعْطَيْتَ وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَأَهْلِ بَيْتِهِ وَ بِحَقِّهِمُ الَّذِي أَوْجَبْتَهُ عَلَىٰ نَفْسِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَقْضِيَ لِي حَاجَتِي
السَّاعَةَ السَّاعَةَ، يَا سامِعَ الدُّعاءِ يَا سَيِّداهُ يَا مَوْلاهُ يَا غِيَاثَاهُ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ سَمَّيْتَ بِهِ نَفْسَكَ أَوِ اسْتَأْثَرْتَ بِهِ فِي عِلْمِ الْغَيْبِ عِنْدَكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السَّاعَةَ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَالْأَبْصَارِ يَا سَمِيعَ الدُّعَاءِ.
سپس سجده کن و با خشوع هر چه از خداوند میخواهی، بگو.
اعمال مسجد سهله در مقام حضرت ابراهیم (ع)
پس از این اعمال، در طرف شمالی و غربی مسجد، دو رکعت نماز بخوان. این مکان، خانهٔ حضرت ابراهیم بوده و از آنجا، به جنگ عمالقه رفته است.
پس از خواندن نماز و ذکر تسبیحات حضرت زهرا، چنین بگو:
اللّٰهُمَّ بِحَقِّ هٰذِهِ الْبُقْعَةِ الشَّرِيفَةِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيها قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِي فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاقْضِها وَ قَدْ أَحْصَيْتَ ذُنُوبِي فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْها.
اللّٰهُمَّ أَحْيِنِي مَا كانَتِ الْحَيَاةُ خَيْراً لِي وَأَمِتْنِي إِذا كانَتِ الْوَفاةُ خَيْراً لِي عَلَىٰ مُوالاةِ أَوْلِيائِكَ وَمُعاداةِ أَعْدائِكَ وَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
اعمال مسجد سهله در مقام حضرت ادریس (ع)
سپس در گوشهای دیگر، یعنی جاییکه بهسمت مغرب و بهسوی قبله است، دو رکعت نماز بخوان و دستها را بلند کن و چنین بگو:
اللّٰهُمَّ إِنِّي صَلَّيْتُ هٰذِهِ الصَّلاةَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِكَ وَ طَلَبَ نائِلِكَ وَ رَجاءَ رِفْدِكَ وَ جَوائِزِكَ فَصَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْها مِنِّي بِأَحْسَنِ قَبُولٍ وَ بَلِّغْنِي بِرَحْمَتِكَ الْمَأْمُولَ وَافْعَلْ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُهُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
سپس سجده کن و دو طرف صورتت را بر روی خاک قرار بده.
اعمال مسجد سهله در مقام حضرت خضر (ع)
سپس بهسمت مشرق مسجد سهله برو و پس از ادای دو رکعت نماز، با دستهای بلندکرده رو به آسمان، چنین بگو:
اللّٰهُمَّ إِنْ كانَتِ الذُّنُوبُ وَالْخَطايا قَدْ أَخْلَقَتْ وَجْهِي عِنْدَكَ فَلَمْ تَرْفَعْ لِي إِلَيْكَ صَوْتاً وَلَمْ تَسْتَجِبْ لِي دَعْوَةً فَإِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَ يَا اللّٰهُ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِثْلَكَ أَحَدٌ وَأَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَأَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تُقْبِلَ إِلَيَّ بِوَجْهِكَ الْكَرِيمِ، وَتُقْبِلَ بِوَجْهِي إِلَيْكَ وَلَا تُخَيِّبْنِي حيِنَ أَدْعُوكَ وَلَا تَحْرِمَنِي حيِنَ أَرْجُوكَ، يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
اعمال مسجد سهله در مقام انبیا و صالحین (ع)
در منبعی، چنین دعایی آمده است:
اللّٰهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ يَا اللّٰهُ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَأَنْ تَجْعَلَ خَيْرَ عُمْرِي آخِرَهُ وَ خَيْرَ أَعْمَالِي خَواتِيمَها وَخَيْرَ أَيَّامِي يَوْمَ أَلْقاكَ فِيهِ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ.
اللّٰهُمَّ تَقَبَّلْ دُعائِي وَاسْمَعْ نَجْوايَ يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا قادِرُ يَا قاهِرُ يَا حَيّاً لَايَمُوتُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي بَيْنِي وَبَيْنَكَ وَلَا تَفْضَحْنِي عَلَىٰ رُؤُوسِ الْأَشْهادِ وَاحْرُسْنِي بِعَيْنِكَ الَّتِي لَاتَنامُ وَارْحَمْنِي بِقُدْرَتِكَ عَلَيَّ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَىٰ سَيِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينَ يَا رَبَّ الْعالَمِينَ.
اعمال مسجد سهله در مقام امام سجاد (ع)
پس از ادای این اعمال مسجد سهله، در خانهای که در وسط مسجد قرار دارد، دو رکعت نماز بخوان و سپس چنین مناجات کن:
يَا مَنْ هُوَ أَ قْرَبُ إِلَيَّ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ يَا فَعَّالاً لِما يُرِيدُ يَا مَنْ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَحُلْ بَيْنَنا وَبَيْنَ مَنْ يُؤْذِينا بِحَوْلِكَ وَ قُوَّتِكَ يَا كافِي مِنْ كُلِّ شَيْءٍ وَلَا يَكْفِي مِنْهُ شَيْءٌ اكْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ أَمْرِ الدُّنْيا وَالْآخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
سپس دو طرف صورتت را بر روی خاک بگذار.
این خانه نامبردهشده، اکنون به مقام امام زینالعابدین مشهور است؛ در کتاب مزار قدیم نیز نقل است که پس از خواندن دو رکعت نماز، دعای «اللّٰهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا مَنْ لَاتَرَاهُ الْعُیُونُ» را بخوانید که همان دعایی است که در اعمال دکه باب امیرالمومنین (ع) در مسجد کوفه بهجای آورده میشود و در مفاتیحالجنان آمده است.
اعمال مسجد سهله در مقام حضرت مهدی (عج)
در روایات نقل است که در نزدیکی مقام امام سجاد (ع)، مقامی به مقام مهدی (عج) معروف است و خواندن زیارت یا همان استغاثهٔ «سَلاٰمُ اللّٰهِ الْکامِلُ التَّامُّ الشَّامِلُ» مستحب است.
نماز در مسجد سهله کامل است؟
اکثر مراجع، خواندن نماز در مسجد سهله را کامل ندانستهاند؛ و اختیار به خواندن کامل نماز، تنها در خود مسجد کوفه، شهر مکه و مدینه و محدوده نزدیک به قبر امام حسین (ع) دادهاند.
البته آیتالله سیستانی و آیتالله وحید خراسانی، این اختیار را برای کامل خواندن نماز، در تمام شهر کوفه دادهاند؛ بنابراین مقلدین این مراجع، میتوانند در مسجد سهله نیز نماز خود را کامل بخوانند.
مسجد سهله چند ركعت نماز دارد؟
دو رکعت نماز تحیت مسجد، بین نماز مغرب و عشا، توصیه شده است. همچنین طبق اعمال ذکرشده از زبان سید بن طاووس، ۱۰ رکعت نماز مستحبی دیگر در قسمتهای مختلف مسجد سهله، سفارش شده است.
رازهای مسجد سهله و دیدار امام زمان (عج)
یکی از مهمترین اسرار مسجد سهله، سنگی است در این مسجد که صورت هر پیامبری بر آن نقش بسته است. زیر این سنگ سبز، گِلی است که پیامبران از آن گِل آفریده شدهاند. حتی نقل است که دمیدن در صور نیز، در مسجد سهله رخ میدهد و به محشر نیز راه دارد. همچنین ۷۰ هزار انسان را از این مسجد بدون محاسبه، وارد بهشت میکنند.
در کنار اعمال مسجد سهله، داستانهایی نیز در باب دیدار علما با امام زمان از مسجد سهله، آمده است.
داستان علامه بحرالعلوم در مسجد سهله
از علامه سیدمحمدمهدی بحرالعوم نقل است که میگوید: یک شب پس از خواندن نماز نافله در مسجد کوفه، قصد کردم صبح اولوقت به سمت نجف راه بیوفتم. ناگاه، شوقی در دلم آمد که به مسجد سهله بروم. ابتدا به این دلیل که یک وقت دیر به نجف و کلاس درس نرسم، توجهی به این شوق نکردم. اما سپس شوقم افزون شد و بادی شروع به وزیدن کرد و مرا به سوی مسجد سهله هدایت کرد.
پس از آنکه وارد مسجد شدم، تنها آقایی را دیدم که مشغول عبادت و مناجات با خداست؛ بهطوریکه تاکنون همچنین مناجاتی را نشنیده بودم. در این هنگام، منقلب شدم و دلم گریان شد. گوشهای ایستادم و به مناجاتخوانی دلنشین آن مرد گوش دادم. پس از تمام شدن دعای او، خواست که جلو بیایم. برای رعایت ادب، اندکی بهسمت او آمدم. او گفت که جلوتر بیایم؛ بهقدری که دستم به دست او میرسید، جلو آمدم و سپس چیزی به من فرمود. (علامه در این هنگام سکوت کردند)
داستان آیةالله مرعشی نجفی در مسجد سهله
ایشان نقل میکنند که در ایام تحصیل علوم دینی، بنابه شوقی که برای دیدار حضرت صاحب الزمان (عج) داشتم، عهد بستم که چهل شبِ چهارشنبه به مسجد سهله بروم تا خداوند توفیق دیدار آن حضرت را نصیب من کند. پس از ۳۵، ۳۶ شبِ چهارشنبه، یک شب تأخیری در رفتنم از نجف رخ داد؛ هوا بارانی بود. نزدیک مسجد سهله، خندقی بود و زمانیکه به آنجا رسیدم، بهسبب تاریکی شب، وحشتزده شدم؛ علاوه بر آن، دزدها و بریدگیهای سطح زمین، در آن اطرف زیاد بود و بر ترس من افزود.
هنگام برگشت به عقب، سید عربی را با لباس اهل بادیه دیدم. نزدیک آمد و با زبانی شیوا گفت: ای سید؛ سلام علیکم. در این میان، ترس و وحشت از من دور شد و آرامش و اطمینانخاطر پیدا کردم. برایم باعث تعجب بود که او، باتوجهبه تاریکی شب، چطور از سید بودن من خبر داشت.
با هم سخن میگفتیم و از من پرسید که کجا میروی؟ گفتم: مسجد سهله. گفت که به چه جهت. گفتم: بهقصد زیارت حضرت ولی عصر (عج). سپس وقتی به مسجد زید بن صوحان (مسجد کوچکی در نزدیکی مسجد سهله)، پس از دعا، فرمود که تو گرسنهای و خوب است شام بخوری. آنگاه سفرهای از زیر عبایش بیرون آورد که در آن دو سه قرص نان و خیار سبز تازه بود. پس از خوردن شام، به مسجد سهله رفتیم.
حدود دو ساعتی، مشغول ادای اعمال مسجد سهله و مصاحبت با سید عرب شدم. پس از بازگشت از مسجد سهله، نزد حوض نزدیک دربِ خروجِ مسجد، مشغول حاجتی شدم. با خود اندیشیدم که این چه شبی بود و این سید بافضیلت که بود!؟ شاید همان معشوقم، حضرت مهدی (عج) باشد! مضطرب برگشتم ولی دیگر آن آقا را ندیدم و کسی هم در مسجد نبود.
از اسرار مسجد کوفه چه میدانید؟ بیشک نباید خواندن مطلب زیر را از دست بدهید تا از داستانها و اهمیت این مسجد بزرگ آگاه شوید.
سخن آخر در باب اعمال مسجد سهله
در این مطلب، با اعمال مسجد سهله، بهطورکامل آشنا شدید. از رفتن در شب چهارشنبه به این مسجد و خواندن نماز تحیت مسجد، تا اعمالی که از زبان سید بن طاووس و کتب مزاریه نقل شده است. همچنین فضیلت این مسجد را شرح دادیم و با رازها و اسرار مسجد سهله آشنا شدید. دیدار دو عالم والامقام با امام زمان (عج) از مهمترین داستانهای مسجد سهله بود.
عالی بود خداخیرتون بده
درود بر شما .
با اینکه چند سفر به کربلا داشتم اما از مسجد کوفه و مسجد سهله چیز زیادی نمیدونستم.
بابت مطالب مفیدتون واقعا سپاسگزارم.
اجرتون با سیدالشهدا
سلام آقای سورگی..
اجرتان با آقا امام زمان عج هم اکنون در مسجد سهله دعا گوی شما هستم بسیار جالب بود رسم زیارت شما…
سلام. تشکر از پیام پرمحبت و ارزشمندتان. ممنونم از حسن نظر شما