در قلب کشور عراق آثار تاریخی باارزشی نهفته است مسجد سامرا با مناره معروف آن یکی از این آثار است که سال‌هاست با معماری شگفت‌انگیز خود، نگاه‌های زیادی را مجذوب خود کرده است؛ در ادامه از مجله رسم زیارت با ما همراه باشید تا این بنای با ارزش و معماری فوق العاده آن را به شما معرفی کنیم.
دربارهٔ ارگ اربیل چه می‌دانید؟ پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع از این قلعه تاریخی در عراق، مطلب زیر را بخوانید.
تاریخچه مسجد جامع سامرا
مسجد جامع سامرا، مسجدی است متعلق به قرن ۹ میلادی که در منطقه سامرا در کشور عراق واقع شده است. بنای این مسجد توسط خلیفه عباسی بازسازی و تکمیل شده است؛ سازه‌ای که در آن زمان، بزرگترین مسجد جهان محسوب می‌شده است. علت شهرت این بنا، مناره ملویه آن است که به‌معنی پیچاپیچ یاد می‌شود.
در دوران حکومت متوکل، تغییرات زیادی در ظاهر شهر صورت گرفت. چنین می‌توان برداشت کرد که او علاقه زیادی به هنر و معماری داشت؛ بنابراین هنرمندان و معماران زیادی را از سرتاسر امپراطوری عباسی برای کمک به ساخت مسجد اعظم استخدام کرد. متوکل برای فرار از نزاع بغداد، به سامرا نقل مکان کرد و تا ۵۶ سال بعد در آنجا ماند. او که به فکر ساخت مسجد بود، در سال ۸۶۱ میلادی ترور شد.
احداث بنای مسجد جامع سامرا
به نظر می‌رسد متوکل شیفته معماری و بناهای باشکوه بود. او در طول حاکمیتش، حدود ۲۰ قصر ساخت که مسجد جامع سامرا یکی از این بناهاست. مسجد جامع سامرا، در اواسط قرن ۹ میلادی، بین سال های ۸۴۸ تا ۸۵۲ ساخته شد. سامرا در زمان حاکمیت متوکل رشد کرد و تبدیل به یکی از بزرگترین مراکز جهان اسلام شد؛ اما وقتی هلاکوخان، نوه چنگیزخان مغول در سال ۱۲۵۸ میلادی به این شهر حمله کرد، این بنا را تا حد زیادی نابود کرد و تنها دیواره بیرونی مسجد و مناره مارپیچ آن باقی مانده است.
ملویه مسجد جامع سامرا
بخش زیادی از بنای مسجد جامع سامرا تخریب شده است؛ اما ملویه مناره معروف مسجد جامع سامرا که ۵۲ متر ارتفاع دارد و به معنای پیپاپیچ است، باقی مانده است. این بنا، به این علت ملویه نامیده می‌شود که به‌‌صورت مارپیچ، خلاف جهت عقربه‌های ساعت فرود می‌آید و تا هزار سال، به‌عنوان نقطه برتری برای اذان مسلمانان مورد استفاده قرار می‌گرفت. این مناره، سبک منحصر‌به‌فرد خود را دارد و جزو یکی از بهترین بناهای عباسیان به شمار می‌رود.
مسجد جامع سامرا کجاست؟
مسجد جامع سامرا در ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد در کرانه رود دجله واقع شده است. متوکل در این منطقه کاخ‌ها و بناهای زیادی ساخت؛ ازجمله مسجد جامع سامرا که زمانی بزرگترین مسجد جهان بود. به‌دلیل زیبایی کاخ‌ها و ساختمان‌های این شهر، پس از مدتی نامش به سامرا مخفف‌شدهٔ «سُرِّ مَن رَأی» به‌معنای «شاد شود هر که آن را بدید» تغییر پیدا کرد.
در نقشه زیر، موقعیت جغرافیایی مسجد جامع سامرا را مشاهده می‌کنید.
معماری مسجد جامع سامرا
مسجد جامع سامرا با مناره منحصر‌به‌فرد خود یکی از دیدنی‌های برجسته در عراق به شمار می‌رود. این بنا در سال ۲۳۷ هجری قمری در ضلع غربی شهر باستانی سامرا و در ۱۸۰ کیلومتری شهر بغداد ساخته شد. سازه ۵۲ متری مسجد جامع سامرا، نام خود را از شکل مارپیچ گرفته و از آجرهای سفالی ساخته شده است. ملویه بر پایه‌ای مربعی‌شکل، به قطر ۳۳ متر استوار است که با طرح مخروطی مارپیچ ۳۹۹ پله بر روی آن قرار گرفته است. به گفته برخی تاریخ‌شناسان، طرح مارپیچی ملویه، از معماری زیگورات بین‌النهرین، الهام گرفته شده است. این بنا در سال ۲۰۰۵ پس اشغال آمریکا، طی مبارزاتی با نیرو‌های آمریکایی، آسیب جدی دید.
کشور عراق در کنار مکان‌های مذهبی، آثار تاریخی شگفت‌انگیز و باارزشی دارد که هر ساله گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. شما می‌توانید با بازدید از این مکان تاریخی، سفر خاطره‌انگیزی را به‌یادگار ببرید. مسافرانی که با تورهای حج و زیارت عازم این مکان می‌شوند، در زیارت دوره کاروان خود، از شهر سامرا بازدید می‌کنند. مناره ملویه نیز در مسیر زیارت حرم امامین عسکریین، به چشم می‌خورد.
از مکان‌های زیارتی و تاریخی در شهر سامرا چه اطلاعاتی دارید؟ اگر قصد دیدن و آشنایی با اماکن دیدنی شهر تاریخی و قدیمی سامرا را دارید، مطلب زیر را از دست ندهید.
